درگاه:فلسفه
|
درگاه فلسفه واژه فلسفه ریشه در کلمه یونانی آرخه به معنی بذر دارد. در واقع فلسفه به دنبال کشف علتی است که جهان هستی را به وجود آورده. همچنین واژهٔ فلسفه به معنای دوستدارِ خِرَد نیز هست. که خود به تنهایی نمایان گر علت کنجکاوی فلاسفه جوان نیز هست و ریشهٔ یونانی (به یونانی: φιλοσοφία) دارد که سپس به عربی و فارسی راه یافته‌است. فلسفه در تلقی سنتی، مطالعهٔ مسائل کلی و اساسی پیرامون موضوعاتی چون وجود، آگاهی، ارزش‌ها، خرد، ذهن و زبان است؛ که وجه افتراق آن با راه‌های دیگر پرداختن به پرسش‌های اساسی این چنینی (راه‌هایی نظیر عرفان و اسطوره)، رویکرد نقّادانه و معمولاً سازمان‌یافتهٔ فلسفه، و تکیه‌اش بر استدلال‌های عقلانی است. در این تعبیر، فلسفه همانا مطالعهٔ واقعیت است، اما نه جنبه‌ای از واقعیت که پیش‌تر علوم گوناگون بدان پرداخته‌اند. پرسش‌هایی که نه تجربی‌اند و نه ریاضی به فلسفه واگذار می‌شوند. همه نمی‌پذیرند که چنین پرسش‌های وانهاده‌ای وجود دارند. در تعبیری دیگر، فلسفه همانا بررسی عمل توجیه است، و به نقّادی توجیهی که ما از دعاوی خود به دست می‌دهیم، می‌پردازد. به باور گروهی دیگر از فیلسوفان نیز، فلسفه تحلیل مفاهیمی است که در ذهنیّات و تفکرات ما نقش اساسی دارند.
نوشتار پیشنهادی مکتب فیثاغوری یکی از مکاتب فلسفی پیشاسقراطی بود که توسط فیثاغورس بنیان نهاده شد. فیثاغورس از شاگردانش انجمنی در شهر کُرُتُن در جنوب ایتالیا تشکیل داد. او در آنجا نه تنها به آموزش ریاضیات می‌پرداخت، بلکه از ریاضیات نتایج فلسفی و عرفانی می‌گرفت. باید دانست که پیروان فیثاغورس تمام نظریاتشان را به «استاد» نسبت می‌دادند؛ و بنابراین مشخص نیست که چه اندازه از آیین فیثاغوری از خود فیثاغورس، و چه اندازهٔ آن از شاگردانش است. امروزه حتی تصور این موضوع که ریاضیات بدون استدلال چه وضع و حالی داشته‌است، دشوار است؛ اما باید دانست که قبل از فیثاغورس هیچ کس نظر روشنی دربارهٔ این موضوع نداشت که استدلال باید مبنی بر مفروضات باشد. به عبارتی استدلال، مسئلهٔ تعریف شده‌ای نبود. گفتاورد«هیچ پدیدهٔ اخلاقی‌ای وجود ندارد، بلکه تعبیرهای اخلاقی از پدیده‌ها وجود دارد.» —نیچه فیلسوفان سرشناس
 نوشتارهای برگزیدهزندگینامهٔ پیشنهادی دیوید هیوم (به انگلیسی: David Hume) (۷ مه ۱۷۱۱–۲۵ اوت ۱۷۷۶) از فیلسوفان اسکاتلندی و از پیشروان مکتب تجربه‌گرایی بود. تقریباً همه فیلسوفان بر این اتفاق نظر دارند که او بزرگ‌ترین فیلسوفان تاریخ بریتانیا و مکتب تجربه‌گرایی بوده است. او نخستین کسی بود که تهمت الحاد را پذیرفت. پیش از او فیلسوفان بسیاری از ادیان مختلف (مثلاً:از یونان باستان سقراط، از یهودیت اسپینوزا، از مسیحیت جوردانو برونو به الحاد متهم شده‌اند که البته همه آن‌ها الحاد را رد کردند و این تهمت‌ها همه یا ناشی از اختلاف سیاسی بوده یا خود واقعاً کافر بودند ولی خودشان پنهان کردند یا نخواستند باور کنند که کافر هستند (مثل اسپینوزا). هیوم نخستین فیلسوف در تاریخ بشر بود که زمانی به الحاد متهم شد گفت: باید بگویم که کفر خود را می‌پذیرم. ادامه... نگارهٔ برگزیده تصویر روی جلدِ کتابِ اصول فلسفهٔ نیوتون، اثر ولتر. در این‌جا تفکراتِ نیوتون به‌شکل نوری تصویر شده، که پس از بازتاب از طریق امیلی دوشاتله به ولتر رسیده. آیا می‌دانستید؟
|
