طبرستان، تبرستان، تپورستان، تپوریه یا تپوران بخشی از سرزمینهای میان کوههای البرز و دریای مازندران اطلاق میشدهاست و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخشهایی از استانهای گلستان، شرق و شمال تهران، شمال سمنان و البرز میشدهاست. از قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمهاساطیری محسوب میشد که در شاهنامه و دیگر حماسهها و اساطیر ایران نامش رفته بود؛ اما طبرستان همیشه خطهای تاریخی محسوب میشدهاست. تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان فرمان میراندند. منسوب به طبرستان را امروزه طبری (یا تبری) میخوانند.
«ریرا» از مشهورترین اشعار نیما یوشیج است. این شعر که به دورهٔ پختگیِ اشعار نیما تعلق دارد، با ۲۴ سطر و ۴ بند، دارای وزن پایهٔ «مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن» است. «ریرا» حاصلِ تکگویی یا نجوای شاعر با خود است و ابهام و اندوه را میتوان درونمایهٔ اصلی آن دانست. شاعر با دستکاری وزن شعر و نیز استفاده از آرایههای واجآرایی، متناقضنما و آیرونی توانسته فضای پرابهام و رمزآمیز شعر را تقویت کند. «ریرا» در برخی سطرها دارای قافیه است و بخشهایی از شعر را میتوان به دو صورتِ مختلف قرائت کرد. صاحبنظران این شعر را از برترین آثار نیما دانستهاند. تقی پورنامداریان آن را از شعرهای بسیار خوشساخت در شیوهٔ آزاد نیمایی و امید طبیبزاده آن را از نمونههای برجستهٔ شعر نیما در بخشِ پایانی زندگی هنریاش میدانند. رضا براهنی نیز «ریرا» را در سطحِ آثارِ شاعران بزرگ اروپایی بهشمار میآورد. احمد شاملو و احمدرضا احمدی این شعر را دکلمه کردهاند.
بیبیخانم استرآبادی یا بیبیفاطمه استرآبادی از نویسندگان و فعالان حقوق زنان در دوران مشروطه است. بیبیخانم فرزند محمدباقرخان استرآبادی (ایشیک آقاسی باشی و بزرگ ایل انزاب) و خدیجه خانم (ملاباجی دربار شاه) بود و در نوکنده به دنیا آمد. مادر بیبیخانم به بهانهٔ زیارت، نوکنده را ترک کرد و به دربار شاه در تهران بازگشت و به کودکان درباری تدریس میکرد. این گونه بیبیخانم که همراه مادرش به این سفر رفته بود، هم از مادرش سواد آموخت و هم توانست محیط حرمسرای شاه و دنیای بیرون را توأمان تجربه کند. او علیرغم مخالفت خانواده، با یک نظامی اهل قفقاز به نام موسیخان وزیری ازدواج کرد و از این پیوند صاحب هفت فرزند شد.
بیبیخانم در روزنامههای حبل المتین، تمدن و نشریه مجلس مقاله مینوشت. بیشتر مقالات او در دفاع از آموزش دختران است. بیبیخانم همچنین اولین دبستان دخترانه ایران را به نام «مدرسه دوشیزگان» بنیان گذاشت و در این راه با مشکلات و موانع مواجه گردید. گروههای مذهبی علیه او فتوا صادر کرده، به توهین و فحاشی پرداخته و خانهاش را به آتش کشیدند. گرچه این مدرسه در اثر فشارهای علما مدتی تعطیل شد ولی مجدداً با رعایت محدودیتهایی، بازگشایی شد.
اثر مهم بیبیخانم استرآبادی کتابی به نام معایب الرجال است که آن را در پاسخ به رسالهٔ تأدیب النسوان نوشت و از دیدگاه مردسالارانه نویسندهٔ ناشناس رسالهٔ مذکور انتقاد نمود. این کتاب دیدگاههای اسلامی و غربی دربارهٔ زنان را در هم آمیخته و با لحنی گاه طنز و گاه با آوردن آیات و احادیث، یکی از نخستین بیانیههای فمینیستی در ایران را ثبت کرد.
تمیشه نام یکی شهرهای قدیمی در شرق طبرستان بودهاست. این شهر که در مرزهای شرقی طبرستان و سرحد گرگان بوده، با ساری شانزده فرسخ فاصله داشت. نام این شهر در منابع سدههای اولیهٔ اسلامی به شکلهای طَمیس، طَمیسه، طمیش، طَمیشه، طمیسه و تمیشه آمده و گاهی به شکل تمیشه هم در منابع قدیمی فارسی مورد استفاده قرار گرفته. در شاهنامه گفته شده که شهر تمیشه دومین پایتخت فریدون، پس از آمل، بودهاست. در دورهٔ ساسانیان، انوشیروان در مشرق تمیشه دیوار آجری مار سرخ را ساخت تا از حملهٔ قبایل ترک به طبرستان جلوگیری کند. مسلمانان تمیشه را در سال ۳۰ هجری که مقارن با خلافت عثمان بود، فتح کردند.
خانه نیما یوشیج نام موزهای است که خانهٔ آبا و اجدادی نیما یوشیج در آن بوده و او را در حیاطش تدفین کردهاند. نیما یکی از اخلاف پادوسپانیان است. وی پیش از انتخاب نام «نیما»، که از شاهزادگان پادوسپانی گزیده شده، نام «علی اسفندیاری» داشت. وی شعر نو را در زبان فارسی ساخت و علاوه بر آن اشعاری به زبان طبری نیز سروده است.
خانهٔ نیما در سال ۱۲۰۷ هجری قمری توسط ناظم الایاله در محله لالوی یوش در شهرستان نور ساخته شد. این بنا دارای ۳ ورودی، شاهنشین و اتاقهای زیادی است. خانه نیما یوشیچ با داشتن آجرکاری و گچکاریهای زیبا از جاذبههای گردشگری استان مازندران به شمار میآید
سید شمسالدین سیدعباسی (۱۳۲۱ در شمشک - ۲۶ اسفند ۱۳۸۲ در تهران) کشتیگیر آزادکار سابق قصرانی است که برندهٔ یک مدال برنز المپیک، یک مدال طلا و یک مدال نقرهٔ قهرمانی جهان و یک مدال طلای بازیهای آسیایی را به دست آورده است. وی همچنین یکی از مربیان تیم ملی کشتی آزاد ایران در مسابقات قهرمانی جهان ۱۹۸۵ و ۱۹۸۹ بود. شگرد اصلی سیدعباسی فن فیتیلهپیچ بود و به آقای فیتیلهپیچ و استاد فیتیلهپیچ شهرت داشت. وی با همین فن در ۱۹ سالگی آیدین ابراهیمف قهرمان وقت جهان را در سال ۱۹۶۳ (۱۳۴۲) در جریان دیدار دوستانه ایران و شوروی ضربه فنی کرد. سیدعباسی از آن سال تا ۱۳۴۶ چندین بار قهرمان ایران در وزنهای ۵۷ و ۶۳ کیلو شد و در ۱۹۶۷ به عضویت تیم ملی درآمد و تا سال ۱۹۷۲ عضو پیوسته تیم ملی کشتی آزاد ایران بود. در المپیک ۱۹۶۸ مکزیکوسیتی با ۵ برد از جمله ۲ ضربه فنی، یک مساوی برابر انیو تودوروف بلغار و یک باخت از ماساکی کانکوی ژاپنی به مدال برنز وزن ۶۳ کیلوگرم رسید.
آغوز مسما از غذاهای سنتی مازندران بوده که دارای پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا به دلیل داشتن گوشت اردک و مواد معدنی و ویتامینها به دلیل داشتن گردو و رب انار است.
اردک را سرخ میکنند. پیاز را تفت داده اردک را همراه با آب به آن اضافه میکنند. بعد از جوش آمدن آب خورش، دانههای ساییده شده انار خشک و گردو را به مواد اضافه میکنند. رب انار ترش، شکر، نمک و زردچوبه را خوب هم زده به خورش اضافه میکنند. آغوز مسما بعد از مدت ۲ ساعت پخت با حرارت بسیار ملایم، آماده است.